De zzp’er is de afgelopen maanden niet weg te slaan uit het nieuws. Ook al heeft u er beroepsmatig niets mee van doen, dan kunt u alle berichtgeving rondom de zzp’er bijna niet gemist hebben. Het is niet iets van de laatste maanden. Al jarenlang is er discussie over de vraag of het wenselijk is dat mensen die eigenlijk een dienstverband hebben, ogenschijnlijk als zzp’er aan de slag zijn.
In 2019 heeft ons kantoor samen met AFAS een congres georganiseerd, waarop ook Hans Borstlap sprak. Hij was samen met een groep deskundigen (de commissie Borstlap) gevraagd om advies uit te brengen over de arbeidsmarkt. In 2019 kwam deze commissie met een tussenrapportage en in 2020 met haar eindrapportage. In ieder geval blijkt daaruit dat de arbeidsmarkt flink op de schop zou moeten. De situatie rond zzp’ers is een van de grootste uitdagingen die aangepakt moet worden.
De politiek vindt dat een erg spannend onderwerp, omdat het om een heel grote groep kiezers gaat. In 2024 waren er bijvoorbeeld al 1,3 miljoen zzp’ers actief. Dus er wordt steeds met kleine stapjes opgeschoven, met grote voorzichtigheid.
Er was ruim van tevoren aangekondigd dat per 1 januari 2025 weer gecontroleerd zou gaan worden of een zzp’er wel echt ondernemer was en niet eigenlijk een werknemer. Ergens was het natuurlijk al bijzonder dat er al een tijd geen handhaving plaatsvond. Maar nu moesten veel organisaties in de laatste maanden van 2024 nog van alles uit de kast halen om toch het een en ander te regelen voor de zzp’ers die ze inzetten.
Daardoor ontstond er veel maatschappelijke druk, waardoor de minister uiteindelijk weer wat ging nuanceren. Er was maar 80 fte voor handhaving beschikbaar en dat zou ook zo blijven. En als je kon laten zien dat je er serieus mee aan de slag was gegaan, dan liep je niet veel risico op boetes. En uiteindelijk is 2025 zelfs een soort overgangsjaar geworden, waarbij er geen boetes worden opgelegd bij handhaving. Ook worden alle goedgekeurde modelovereenkomsten verlengd tot en met 2029.
Qua fiscale risico’s wordt de soep dus inderdaad minder heet gegeten dan hij wordt opgediend, al zal er toch een moment komen dat er strenger beoordeeld wordt.
Maar wat mij betreft is er bij de inzet van zzp’ers echter een veel groter (potentieel) risico voor organisaties, waar veel te weinig de vinger bij wordt gelegd. Dat is namelijk het civielrechtelijk risico dat de zzp-overeenkomst eigenlijk een arbeidsovereenkomst is. En als er dan sprake is van ziekte of beëindiging van een opdracht, dan heeft dat veel grotere financiële effecten dan de hiervoor genoemde fiscale claims.
Uiteindelijk zal de wetgever gewoon met eenduidige wet- en regelgeving moeten komen die toekomstbestendig is. Tot die tijd blijft het laveren tussen de kansen en risico’s die het zzp’er-schap biedt.
Dico Bogerd
Advocaat arbeidsrecht en partner bij BVD advocaten, locatie Kampen.